Uzun namlulu silahlarda, namlu ve bazen de mekanizmaya yatak görevi yapan ahsap, plastik benzeri malzemeden yapilmis parçadir. Sürgü mekanizmali av tüfekleri haricinde dipçik ve el kundagi olmak üzere iki parçadan meydana gelir. Dipçik kismi, geri tepmenin omuzda absorbe edilmesi: saglarken el kundagi da namlu isisini yalitarak, diger elinizin silaha yön vermesine aracilik eder. A tüfegi kundaklarinda da tipki tabancalarda oldugu gibi silahi kavramaya yarayan kabza kismi bulunur. Silahin bu kisimdan kavranarak dipçik gerisinin sikica omuza oturtulmasi nisan almayi kolaylastiracagi gibi geri tepmenin avci üzerindeki etkisini de azaltir. Levye hareketli tiplerde ve bazi çift namlulu tüfeklerde sikça görülen bir dipçik biçimi ise, bu kisimda düz olan, yani kabzasiz olanlardir, ingiliz kundak adi verilen bu dipçiklerin yapimindaki amaç, çift tetikli silahlarda bir tetikten digerine geçme eylemine kolaylik sagladigi görüsüdür. Normal olarak öndeki tetigi düsürüp, arkadakine geçtiginizde, kabzadaki kavraminizi bir parçadan olsa degistirmeniz gerekir. Ancak bunu tabanca kabzali tüfeklerde yapmaniz nispeten zor olabilir. Eger Ingiliz kundakli silahlar begeninize hitap ediyor ise tercih sebebi olabilir ancak tek tetikli silahlarda size hiçbir avantaj saglamaz.
Bütün bunlarin yaninda kundaklarla ilgili bilnmesi gereken en önemli sey, onun sizin anatomik yapiniza uygun olup olmadigidir. Dipçigi omuzun tam olarak neresine yaslayacaginiz ile ilgili gerçek, herkes için bir parça da olsa farklilik gösterebilir. Bu omuz genisliginize, boyun uzunlugunu za ya da yüzünüzün etli veya ince olusuna göre farkliliklar gösterebilir. Silahiniz ile, hangi noktada rahat iseniz, o nokta sizin için dogru olanidir. Yeni bir tüfek ile nisan aldiginizda, çogu zaman dipçigin farkli bir noktaya oturdugunu görürsünüz.Vereceginiz en yanlis karar, silah ne kadar güzel, fiyat da ne kadar uygun olursa olsun size uygun olmayan bu tüfege yatirim yapmak olacaktir. Av sirasinda birseyler yanlis gidiyorsa yapilacak en mantikli sey silahinizdan süphelenip ödünç bulacaginiz baska silahlarla denemeler yapip, hatanin nerede oldugunu bulmaktir.
Yapiniza uygun bir tüfek onu ilk omuzladigmiz anda, gözünüz arpacik ile ayni hatta bakar ve namlu da hedefi gösterir durumda olmalidir. Bu durumu yakalamak için sonradan gayret göstermemelisiniz. Tüfek omzunuza dogal olarak ve konforlu bir biçimde oturmali, yanak ve arpacik aninda olmasi gereken yerde olmalidir. Tetik ise hiçbir bilinçli düsünceye yer vermeksizin çekilebilmelidir. Bunlari yaparken silahinizi aklinizin ucundan geçirmemeli, tüm konsantrasyonunuzu uçan kusa vermelisiniz. Çünkü keklik ve çulluk gibi pek çok uçar ve hatta kaçar avinda hayvanin kalktigi andan etkili menzil disina çiktigi ana kadar geçen zaman içinde uzun boylu düsünme vaktiniz olmayacaktir. Bu yüzden avcinin atis sirasindaki pek çok hareketi daha çok bir refleks olarak gelisir. Yerine oturmayan bir silah ise, bu refleksin olusumuna sadece engel olur.
Size uygun kundagin seçiminde dikkat etmeniz gereken en önemli nokta onunla ilgili olan ölçülerdir. Dipçik gerisindeki tabla merkezinin tetige olan uzakligi Ingilizcede “çekme uzunlugu” (Lenght of pull) olarak adlandirilir.
Geleneksel çekme uzunlugu testi ise basit olarak söyle yapilir: Elinizi yere paralel olarak uzattiktan sonra doksan derece açi teskil edecek sekilde havaya dogru kirin. Silahi kolunuzun pazu kismina oturttugunuzda isaret parmaginizin ilk kivrimi tetigi rahatça çekebiliyorsa sonuç iyi denebilir. Baska bir dikkat edilecek nokta da, nisan aldiginizda, bas parmaginiz ile burnunuz arasinda olusan uzaklik konusudur. Bu mesafenin yaklasik 3 cm civarinda olmasi uygundur. Yakin olmasi halinde kendinizi incitmeniz söz konusu olabilir. Pek çok silahda çekme uzunlugu 35 cm olarak saptanmistir. Fakat trap silahlari bir parça daha uzun olarak yapilir.Eger bu mesafe sizin anatomik yapiniza uygun ise, yanaginiz, dipçik dibi ile kabza gerisi arasindaki mesafenin orta noktasinin hemen önüne oturmalidir. Tüm bu testler size, arzulanan dipçik boyunun seçimi ile ilgili kabaca bi: fikir verebilir ancak diger bazi faktörlerin de konu ile ilgili oldugunu bilmelisiniz.
Silah dükkâninda bu testleri yaparken hatirlamaniz gereken bir baska önemli nokta , arazideyken üzerinizde dükkândakinden daha çok giysi olabilecegi gerçegidir. Çünkü av sezonu hava sicakliklarinin yüksek oldugu yaz aylarinda baslayip, sifirin altina düsen kis günlerinde de devam eder. O yüzden silahinizi, üzerinizde ince giysiler varken arkasi takozlu dipçiklerle seçmeniz size avantaj saglayabilir. Soguk kis aylarinda, kalin gi¬yeceklerle bu takozu çikararak durumu esitleyebilirsiniz.
Silah terminolojisinde düsüs, namlu hattinin geriye olan uzantisinin dipçik tabaninin üst noktasina veya yanak bumu (Comb) olarak adlandirilan noktaya olan dikey uzakligidir. Bunu ölçmenin en kolay yolu, namluyu bir
masanin kenarina arpacigi bosa düsecek sekilde yaslayip gerekli uzakliklari almaktir. Düsüs mesafesinin çok olmasi, silahin hedefde asagi vurmasina, az olmasi ise yukariyi vurmasina sebep olur. Bunun telâfisi iyi bir kundak ustasinin elinde he: zaman mümkündür.
Burada kritik olan soru, almayi düsündügümüz silahta bizim için geçerli olan “düsüs ölçüsünün” (Kundak düsüklügü) ne kadar oldugunu nasil anlayabi-lecegimizdir. Silahi omuzladiginizda yanaginiz dipçikte konforlu bir biçimde dinlenirken namluya dogru baktiginizda, gözünüz bandin ve arpacigin sadece bir bölümünü görebilmeli. Eger arpacigi görebilmek için boynunuzu uzatmak zorunda kaliyorsaniz, bu daha yüksek olan bir dipçige ihtiyaciniz oldugu anlamina gelir. Dolayisi ile düsüsün yükseltilmesi gerekir. Eger gereginden fazla bant görüyorsaniz dipçigin bilen ellerde bir parça randelenmesi bu sorunu çözebilir.
Fakat kundak ölçülerinin size uygun olarak degistirilmesi, ancak sizin dogru ve istikrarli bir atis teknigine sahip olmaniz sarti ile faydali olacaktir. Eger silahinizi her seferinde ayni ahenk içinde omuzlayamiyorsaniz kundakta yapilacak degisiklikler sorununuzu çözmek yerine daha da karistirabilir, kundaginizi yontmaya baslanmadan önce atis tekniginizin dogru olup olmadigi konusunda kesin bir karar vermis olmalisiniz. Çünkü avda tüfeginiz ile olumlu sonuçlar akmiyorsaniz bunu belirlemek için gerekiyorsa sizden daha usta aticilarin yardimina basvurun. Av silahlarinda “egim”, önemli olan baska bir konudur. Silahinizi, dipçik gerisi zemine oturacak biçimde yere oturtup kubuz duvara degene kadar itin. Namlu agzi ile duvar arasindaki mesafe, size silahinizin egimi hakkinda bir fikir verecektir. Farkli egimlerin nisan hattinizi nasil etkileyecegini görmek için, dipçik gerisini örten kapagin vidalarini gevseterek alt ya da üst kismina kalinca parçalar sikistirabilirsiniz. Bazen çapina oranla asiri olarak tepen silahlarin çözümü burada olabilir. Dipçik gerisinin belirli bir ölçü ve açida kesilmesi, bu agir silah tepmelerini önemli ölçüde hafifletebilir. Ama bu islemin de isi iyi bilen kisiler tarafindan yapilmasi gerekir.
Atesli silahlar var oldugundan beri, kundak yapiminda fildisinden metale kadar pekçok malzeme denenmistir. Fakat bunlarin içinde maddelerin çesitliligi gibi ahsabin da hemen her türlüsü denenmis, hatta olumlu sonuçlar vermistir. Ancak hiçbiri bir tek agaç cinsi, ceviz kadar tutulmamistir. Ceviz, sert ve güçlü darbeye dayanikli fakat hafif ve esnek olmasinin yaninda diger agaçlara göre çok daha az çekme ve sisme özellikleri ile de üstün degerlere sahiptir. Üzerinde çalismasi kolay, güzel kokulu ve iyi cila kabul eden bir agaç türüdür. Bal renginden çikolata kahveye kadar degisik renk ve tonlarda görülebilir. Bütün bunlara ragmen her ceviz agaci ayni üstün özellikleri tasimayabilir. Sertlik, yogunluk, çalisma karakteristigi ile renk ve desen, türden türe, agaçtan agaca hatta ayni agacin degisik bölümlerinde bile farkliliklar gösterebilir. Yetistigi yerin enlem ve rakiminin sonucu olan iklim özelligi, agaçlari derinden etkiler. Sonuç olarak en kaliteli ceviz agaçlari Kuzeybati Kafkaslarin bir bölümü ile Türkiye ve Iranin daglik kesimlerinde ve Fransanin bir bölümünde de bulunur.
Ceviz agacinin her kismindan kundak yapilabilse de, en degerli kismi, yerden yaklasik 180 cm yüksekligindeki göbek kismidir. Burasi aslinda köklerin gövdeye karistigi bölgedir ki en güzel desenler burada bulunur.Kaynak: Sürdürülebilir Avcilik Için Temel Egitim Kitabi (Cilt:1)